26/08/2020

Cuốn sách… lọc nước

Hơn 500.000 trẻ em chết mỗi năm vì uống nước bẩn – có nghĩa là hơn 1400 trẻ em chết đi mỗi ngày, theo tổ chức WaterAid của Vương quốc Anh. 

Một trang của Cuốn sách uống được.
Một trang của Cuốn sách uống được.

Và dù rằng tiếp cận nguồn nước sạch là điều thiết yếu, 650 triệu người dân đang sống mà không có nó. Để giải quyết vấn đề trên, các nhà nghiên cứu đã phát triển một thứ được gọi là “Cuốn sách uống được”. Cuốn sách này thanh lọc nước uống và có khả năng cách mạng hóa khả năng tiếp cận nước sạch.

Cách sử dụng thật ra rất đơn giản. Người dân chỉ cần xé một trang trong sách, trải nó vào hộp lọc và đổ nước qua trang giấy đó. Mỗi trang chứa các tinh thể nano bạc hoặc đồng giúp tiêu diệt vi khuẩn có trong nước ô nhiễm. Mỗi trang có thể lọc được 99% vi khuẩn, ngay cả với nguồn nước có độ ô nhiễm cao, nơi nước thải bẩn đổ vào. Nước sau khi lọc có thể so sánh với nước máy ở Mỹ.

Các cô bé lấy nước bẩn từ một đập nước. Ảnh: WaterAid/ Nyani Quarmyne.
Các cô bé lấy nước bẩn từ một đập nước. Ảnh: WaterAid/ Nyani Quarmyne.

“Tôi thực hiện ý tưởng ban đầu trong phòng thí nghiệm, nơi cuốn sách cho thấy nhiều điều hứa hẹn. Sau đó tôi nghiên cứu ở những chỗ người dân đang sử dụng nước uống bẩn thường xuyên và bị mắc bệnh từ đó.” Tiến sỹ Theresa Dankovich, nhà nghiên cứu của Đại học Carnegie Mellon cho biết.

Dankovich thử nghiệm “Cuốn sách uống được” ở Nam Phi, Ghana và Bangladesh và nhanh chóng nhận ra tầm quan trọng của việc tìm kiếm một thiết kế có liên quan đến văn hóa cho cộng đồng cần nước sạch này.

“Một trong những giả thiết của tôi là xô đựng, vì hầu hết người dân ở châu Phi dùng xô lớn để lấy nước, nên tôi nghĩ mọi người ở trên thề giới cũng thế. Nhưng điều đó không chính xác. Ở Bangladesh, họ dùng các vại nước có hình dáng giống như bí ngô gọi là kolshi, thế nên chúng tôi phải điều chỉnh lại thiết kế cho phù hợp.” Dankovich giải thích. 

“Lý tưởng nhất là chúng tôi có thể phát triển một thứ gì đó mà người dân thích dùng và dùng hằng ngày. Mục đích là giảm thiểu những căn bệnh lây truyền từ nước trên khắp thế giới. Vẫn còn nhiều việc cần phải hoàn thành để điều đó xảy ra.” Dankovich cho biết thêm.

“Cuốn sách uống được” không chỉ thanh lọc nước uống mà còn chứa những hướng dẫn ở mỗi trang để giáo dục người dân về thói quen sử dụng nước an toàn. Theo các nhà nghiên cứu, chi phí sản xuất không quá mắc và một trang lọc có thể thanh tẩy đến 100 lít nước. Dankovich đã giới thiệu nghiên cứu của mình tại Hội nghị Quốc gia lần thứ 250 của tổ chức American Chemical Society. Dankovich và đồng nghiệp hy vọng rằng có thể khởi động thêm nhiều thử nghiệm để thu hẹp số lượng các thiết kế có sự khác nhau và đẩy mạnh sản xuất.

Dankovich đổ nước ao bẩn vào một cái phễu có đặt tờ giấy lấy từ "Cuốn sách uống được". Ảnh: Ali Wilson.
Dankovich đổ nước ao bẩn vào một cái phễu có đặt tờ giấy lấy từ “Cuốn sách uống được”. Ảnh: Ali Wilson.

Rémi Kaupp, chuyên viên vệ sinh đô thị tại WaterAid UK,  nói với IFLScience rằng dù chẳng có lý do gì để nghi ngờ tính khoa học phía sau “Cuốn sách uống được”, ảnh hưởng rộng rãi của nó còn tùy thuộc vào việc nó có dây chuyền cung ứng tốt hay không.

“Một dây chuyền cung ứng tốt sẽ cần được phát triển vì trong nhiều vùng nông thôn, người dân khó có thể tìm thấy các nhu yếu phẩm cơ bản cho việc bảo đảm vệ sinh, thí dụ như băng vệ sinh. Vì vậy, việc tìm kiếm được các thiết bị lọc nước nói chung cũng không phải là dễ, cho dù giá thành của thiết bị đó khá rẻ, vì chúng tôi cần những nhà tài trợ giúp phân phối chúng.” Kaupp giải thích thêm.

“Cuốn sách uống được” đặc biệt hữu dụng trong những tình huống khẩn cấp, như là thảm họa thiên nhiên, nhưng để đạt được mục đích là người dân có thể mở vòi nước mà không phải lo lắng về độ an toàn của nước, chính phủ cần phải tập trung nâng cao chất lượng nguồn nước và bắt đầu từ đó.

“Tại WaterAid, chúng tôi đã bắt đầu từ vài thập kỷ trước như là một tố chức nghiên cứu công nghệ. Chúng tôi đã học được nhiều điều từ đó. Phát minh có vai trò lớn trong việc làm sạch nước. Và trong khi công nghệ là cần thiết, chúng ta cần làm việc với chính phủ và công ty nước để bảo đảm họ duy trì chất lượng của nguồn nước họ cung cấp.

Nguồn: I fucking love science